Telif ve İntihal

Telif Nedir?

Telif; kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler üzerinde hukuken sağlanan haklardır.

Telif Haklarının Özellikleri

-  Telif hakkının doğması için tescile gerek yoktur. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğar.

- Telif hakları soyut niteliğe sahiptir. Telif hakları ile koruma altına alınan, insan düşüncesinin yarattığı maddi olmayan mallardır. Telif hakları somutlaştığı maddeden ayrı ve bağımsız bir varlık ve hukuki değere sahiptir.

- Telif haklarında ülkesellik ilkesi geçerlidir. Koruma hangi ülkede talep ediliyorsa koruma şartları o ülke mevzuatına göre belirlenir.

-  Mutlak hak niteliğine sahiptir. Telif hakları herkese karşı ileri sürülebilirler. Ancak toplum menfaatinin korunması gibi nedenlerle bu mutlak hakka çeşitli sınırlamalar getirilmiştir. Mutlak hakka getirilen sınırlandırmalar: Kamu düzeni, genel ahlak, kamu yararı gibi sebeplerle getirilen sınırlamalar ve hususi menfaat (şahsi kullanım vs.) yararına getirilen istisnalardan oluşmaktadır. (Örneğin, bir eserin kâr amacı güdülmeksizin, şahsi kullanım amacıyla çoğaltılabilmesi mümkündür.)

-  Fikri mülkiyet hakları belli bir süre boyunca korunurlar.(fikir ve sanat eserlerinde 70 yıl vs.) Fikir ürünleri somutlaştıkları eşyadan ayrı ve bağımsız bir hukuki statüye sahiptir.

-  Fikri ürünler özel kanun, tüzük ve yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmektedirler.

İntihal nedir?

İntihal; başkasının çalışmasını kurallara ve etiğe aykırı şekilde alıp kullanmaktır. 

-  İntihal, tez ve akademik çalışmalarda yasal bir suçtur.

-  Yapılan bir çalışmada özgün olunmalıdır.

İntihalin Türleri

Çoğaltma: Başka birisinin çalışmasını direkt alma ve kendi çalışması olarak gösterme.

Kopyalama: Bir başka çalışmanın bir kısmını direk kopyalama ve kendi çalışmasına eklemek.

Kopyala Ama Değiştir: Başka bir kaynaktan kopyaladığı yazıyı küçük değişiklikler ile kendi yazısına ekleme.

Mozaik: Birden fazla kaynaktan aldığı çalışmaları birleştirmek.

Kendini İntihal:Daha önce yaptığı bir çalışmasından kopyalamadır.

İntihalin Sonuçları

• En düşük not verilir ya da dersten bırakılır.
• Çalışmayı tekrar teslim etme hakkı elinden alınabilir.
• Kişinin yaptığı çalışmaya göre ilgili birimlerce disiplin cezası uygulanır.
• Herhangi bir akademik unvanı bu sebeple kazanmışsa geçersiz sayılır.
• Çalıştığı kurum ya da okuldan atılır.
• Meslekten ihraç edilir.

Bir başkası tarafından yapılan çalışmaları doğru bir şekilde alıntılayarak ve üzerine kendi mevcut bilgilerinizden eklemeler yaparak kaliteli bir eser ortaya koymanız gerekmektedir.

Bu nedenle, akademik çalışmalar yapan ve teslim eden kişilerin yazılarında kullandıkları kaynakları nasıl doğru bir şekilde belirteceklerini çok iyi bilmeleri, nelerin intihal olarak değerlendirildiğini öğrenmeleri ve intihal sayılabilecek olan her tür durumdan kesinlikle kaçınmaları gerekir.